DẤU HIỆU NHẬN BIẾT TRẦM CẢM Ở TUỔI VỊ THÀNH NIÊN

[MỞ ĐẦU]
Trầm cảm ở tuổi vị thành niên đang trở thành vấn đề ngày càng đáng lo ngại. Theo
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đến năm 2020, trầm cảm là căn bệnh thứ hai gây ảnh
hưởng lớn đến sức khỏe toàn cầu, chỉ sau các bệnh tim mạch. Đặc biệt, tại Việt Nam,
trầm cảm đang có xu hướng trẻ hóa, với độ tuổi từ 15 đến 27 chiếm tỷ lệ đáng kể.
Một thống kê tại TP.HCM cho thấy khoảng 6% dân số mắc trầm cảm, trong đó nữ
giới có tỷ lệ cao hơn nam giới. Ngoài ra, tại các cơ sở chăm sóc ban đầu, khoảng 13%
bệnh nhân được chẩn đoán mắc trầm cảm.
Những con số trên phản ánh sự gia tăng đáng kể của trầm cảm ở giới trẻ, đặc biệt là
ở lứa tuổi vị thành niên. Điều này đòi hỏi sự quan tâm và can thiệp kịp thời từ gia đình,
nhà trường và xã hội để hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho các em.
Trầm cảm là một vấn đề tâm lý phổ biến, đặc biệt ở tuổi vị thành niên, khi mà cảm
xúc và suy nghĩ đang thay đổi mạnh mẽ. Khi mắc phải trầm cảm, họ có thể cảm thấy
buồn bã, thiếu động lực, và mọi thứ xung quanh dường như không còn thú vị nữa. Năng
lượng giảm sút, khó tập trung, và thậm chí họ có thể cảm thấy mình không đủ tốt hoặc
không xứng đáng với những điều tốt đẹp. Nếu không được quan tâm và giúp đỡ kịp thời,
trầm cảm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống và sức khỏe tinh thần.
[NGUYÊN NHÂN]
Vậy đâu là nguyên nhân khiến trầm cảm ngày càng trẻ hóa đặc biệt là ở tuổi vị thành
niên?
Ở tuổi vị thành niên, nguyên nhân tâm sinh là yếu tố quan trọng nhất dẫn đến
trầm cảm. Tuy nhiên, các yếu tố nội sinh (hormone) và thực tổn (chấn thương) cũng
góp phần. Dưới đây là phân tích các nguyên nhân hay gặp nhất ở nhóm tuổi này:
1. Nguyên nhân Tâm Sinh (Tâm lý - Xã hội)
Đây là nhóm nguyên nhân phổ biến nhất ở tuổi vị thành niên:
 Áp lực học tập và kỳ vọng: Áp lực từ gia đình, thầy cô và bạn bè về thành tích
học tập có thể khiến các em cảm thấy mệt mỏi và căng thẳng.
 Áp lực từ mạng xã hội: Sự phát triển vượt bậc của xã hội và công nghệ khiến các
trẻ vị thành niên tiếp xúc với mạng xã hội sớm hơn. Nó như một con dao hai lưỡi,
Việc so sánh bản thân với hình ảnh "hoàn hảo" trên mạng có thể khiến các em
thiếu tự tin và cảm thấy không đủ tốt.
 Mối quan hệ gia đình và bạn bè: Mâu thuẫn với gia đình hoặc cảm giác cô đơn,
không được chấp nhận trong nhóm bạn có thể dẫn đến trầm cảm.
 Khó khăn tìm bản sắc: Tuổi dậy thì là lúc các em tìm kiếm bản thân. Sự bối rối
trong việc xác định giá trị cá nhân có thể khiến các em cảm thấy mất phương
hướng.
2. Nguyên nhân Nội Sinh (Sinh lý - Hóa học)
Các yếu tố sinh lý cũng góp phần vào trầm cảm, nhưng ít ảnh hưởng hơn:
 Thay đổi hormone: Sự thay đổi hormone trong giai đoạn dậy thì có thể làm thay
đổi cảm xúc và gây cảm giác buồn bã, lo âu.
 Di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc trầm cảm, khả năng mắc bệnh ở thế
hệ sau có thể cao hơn.
3. Nguyên nhân Thực Tổn (Tổn thương - Chấn thương)
Nhóm nguyên nhân này nằm trong Rối loạn Tâm thần thực tổn và ít gặp ở tuổi vị thành
niên.
[DẤU HIỆU NHẬN BIẾT]
Trầm cảm là một bệnh lý nói dễ nhận biết thì không đúng, nhưng nói khó thì cũng
không phải. Đây không đơn thuần là cảm giác buồn bã thoáng qua hay mệt mỏi do áp
lực cuộc sống, mà là một rối loạn tâm thần có thể ảnh hưởng sâu sắc đến suy nghĩ, cảm
xúc và hành vi của người bệnh. Nhận biết sớm các dấu hiệu trầm cảm là bước quan
trọng để can thiệp kịp thời, giúp người mắc bệnh có cơ hội hồi phục và lấy lại cân bằng
trong cuộc sống.
Nếu có một hoặc nhiều triệu chứng bên dưới kéo dài, đặc biệt là khi ảnh hưởng đến
các hoạt động hàng ngày, có thể là dấu hiệu trầm cảm:
 Khí sắc trầm (buồn bã, chán nản).
 Cảm giác mệt mỏi, mất năng lượng.
 Giảm hứng thú hoặc khoái cảm với hầu hết các hoạt động.
 Giảm tập trung, khó đưa ra quyết định.
 Cảm giác vô dụng, tội lỗi quá mức.
 Chuyển động chậm chạp hoặc kích động tâm thần.
 Ý nghĩ tự tử, hành vi tự hại.
 Giảm cân hoặc tăng cân đáng kể, thay đổi khẩu vị.
 Rối loạn giấc ngủ (mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều).
Vậy khi có các dấu hiệu trầm cảm thì phải cần làm gì tiếp theo?
Khi có dấu hiệu trầm cảm, tốt nhất là đi khám bác sĩ chuyên khoa tâm thần để được
đánh giá và điều trị phù hợp.
 Khai thác triệu chứng để xác định mức độ trầm cảm.
 Loại trừ các nguyên nhân khác như rối loạn lo âu, rối loạn lưỡng cực, rối loạn
tuyến giáp…
 Lập kế hoạch điều trị: Có thể chỉ định thuốc, liệu pháp tâm lý hoặc kết hợp cả hai.
Việc điều trị sớm giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa các biến chứng
nguy hiểm. Nếu bạn hoặc người quen có dấu hiệu trầm cảm, đừng ngần ngại tìm sự hỗ
trợ từ bác sĩ chuyên khoa!
[TỔNG KẾT]
Nhận biết sớm dấu hiệu trầm cảm ở tuổi vị thành niên là bước quan trọng để giúp
các em vượt qua khó khăn và tìm lại sự cân bằng trong cuộc sống. Khi phát hiện những
thay đổi bất thường về tâm lý, hành vi hoặc sức khỏe, gia đình và nhà trường cần quan
tâm, hỗ trợ và khuyến khích các em tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia. Điều trị hiệu quả
bao gồm hỗ trợ tâm lý, liệu pháp nhận thức – hành vi và trong một số trường hợp cần
dùng thuốc. Sự thấu hiểu và đồng hành của người thân chính là chìa khóa giúp các em
vượt qua trầm cảm và phát triển một cách lành mạnh. Điều trị hiệu quả bao gồm hỗ trợ
tâm lý, liệu pháp nhận thức – hành vi và trong một số trường hợp cần dùng thuốc.