Hưng cảm là gì? Triệu chứng và điều trị

HƯNG CẢM

1. Khái niệm:

Hưng cảm là tình trạng rối loạn tâm thần trong một khoảng thời gian, có thể lặp lại thường xuyên. Cơ thể tăng cường mức độ hoạt động đột ngột, quá độ. Người bệnh có thể biểu hiện tăng khí sắc, cảm xúc phấn khích, tăng cường hoạt động và tư duy hưng phấn một cách quá mức.

1. Triệu chứng:

1. Hưng cảm nhẹ: 

1. Tăng khí sắc nhẹvà dai dẳng nhiều ngày. 

2. Tăng năng lượng và hoạt động.

3. Cảm giác thoải mái, làm việc có hiệu suất, dễ chan hoà, ba hoa, suồng sã, có thể cáu kỉnh, tự phụ, thô lỗ. 

4. Tăng tình dục. 

5. Ít ngủ (giảm nhu cầu ngủ). 

6. Khả năng tập trung chú ý giảm. 

7. Tiêu tiền hơi nhiều. 

8. Không gián đoạn công việc. 

b. Hưng cảm vừa (Hưng cảm không có các triệu chứng loạn thần): 

1. Khí sắc tăng cao không tương xứng với hoàn cảnh bệnh nhân.

2. Có thể thay đổi từ vui vẻ đến kích động gần như không thể kiểm tra được. 

3. Tăng năng lượng, hoạt động thái quá, nói nhanh. 

4. Giảm nhu cầu ngủ. 

5. Mất khảnăng kiềm chếxã hội thông thường.

6. Chú ý không thể duy trì được, đãng trí rõ rệt. 

7. Tự cao quá mức, khuếch đại, lạc quan. 

8. Đánh giá màu sắc rực rỡ đẹp nhạy cảm chủquan vềranh giới. 

9. Lao vào mưu đồ ngông cuồng, không thực tế.

10. Tiêu tiền liều lĩnh. 

11. Công kích, đam mê, si tình, đùa đến không thích hợp. 

12. Có thểcau có ngờvực. 

13. Thời gian ít nhất 1 tuần.

14. Gián đoạn công việc xã hội, gia đình.

 c. Hưng cảm nặng có các triệu chứng loạn thần:

1. Khí sắc tăng quá cao. 

2. Hoạt động thểlực mạnh, kéo dài dẫn đến kích động xâm phạm hoặc hung bạo. 

3. Tự đánh giá quá mức dẫn đến { tưởng tựcao dẫn đến hoang tưởng tựcao hay tôn giáo vè nguồn gốc hay vai trò nổi bật. Đôi khi có hoang tưởng được bệnh nhân.

4.Tư duy phi tán, nói nhanh có thểlàm cho người khác không hiểu được bệnh nhân. 

5. Sao nhãng ăn uống, vệsinh cá nhân dẫn đến mất nước.

6. Có thểcó hoang tưởng hoặc ảo giác có hoặc không phù hợp với khí sắc

1. Điều trị: 
2. Thuốc an thần kinh: các thuốc an thần kinh được chỉ định để điều trị cơn hưng cảm. Chống loạn thần và làm yên dịu:

- Aminazine 50-300 mg/ngày . 

- Levomepromazin 50-300 mg/ngày. 

- Tercian 50-300 mg/ngày . 

- Thioridazine 50-300 mg/ngày 

1. Chống loạn thần mạnh, có tác dụng tối đa đối với các loại hoang tưởng, ảo giác:

- Haloperidol 5-20 mg/ngày .Thuốc an thần kinh luôn luôn phải được điều chỉnh theo sự dung nạp và hiệu quả

1. Thuốc điều chỉnh khí sắc: 

- Muối Lithium: Muối Lithium có hiệu quả điều trị nhưng chỉ tác dụng sau khoảng 8 ngày sử dụng, vì vậy phải được kết hợp với một thuốc an thần kinh lúc khởi đầu. Sự kết hợp này cần phải có sự theo dõi lâm sàng và cận lâm sàng chặt chẽ, đặc biệt phải theo dõi nồng độ tập trung của Lithium trong máu, trong khoảng cho phép từ 0,5-1,2 mEq/lít. 

- Carbamazepin (Tegretol): Hiệu quảđiều trịcủa Carbamazepin xảy ra nhanh hơn so với Lithium và trong khoảng 3 ngày, được ưu tiên sửdụng trong trường hợp bệnh hưng trầm cảm có chu kì ngắn kết hợp với một thuốc an thần kinh lúc khởi đầu điều trị. Cần chú ý theo dõi lâm sàng chặt chẽ để đề phòng dị ứng. Liều dùng: 200-800 mg/ngày. 

- Valpromide (Depamide): Depamide là chế phẩm của acide dipropylacetique (Depakin) đã được sử dụng trong điều chỉnh các rối loạn khí sắc của bệnh rối loạn cảm xúc lưỡng cực từ 1965. Liều khởi đầu của thuốc Depakine thường là 10-15 mg/kg/ngày và tăng dần đến liều tối ưu. Liều tối ưu thường là khoảng 20 - 30mg/kg/ngày

Tác giả: Huỳnh Thị Luyến