Mở đầu
Rối loạn lo âu là một tình trạng tâm lý phổ biến và phức tạp, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Rối loạn lo âu không chỉ gây ra những khó khăn trong cuộc sống hàng ngày mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Trong thời đại hiện nay, khi áp lực từ cuộc sống hiện đại ngày càng gia tăng, việc hiểu biết và nhận thức đúng đắn về rối loạn lo âu trở nên vô cùng cần thiết. Sự quan tâm, chia sẻ từ gia đình, bạn bè và cộng đồng có thể là nguồn động viên mạnh mẽ, giúp người mắc rối loạn lo âu vượt qua những thử thách tâm lý, tìm lại sự cân bằng và hạnh phúc trong cuộc sống.
Trước tiên chúng ta phải hiểu rõ khái niệm lo âu là gì ?
Lo âu: là hiện tượng phản ứng của con người trước những khó khăn và các mối đe dọa của tự nhiên, xã hội mà con người phải tìm cách vượt qua và tồn tại. Lo âu là một tín hiệu báo động, báo trước một nguy hiểm sắp xảy đến, cho phép con người sử dụng mọi biện pháp để đương đầu với sự đe dọa.
Lo âu bệnh lý: là lo âu quá mức hoặc dai dẳng không tương xứng với sự đe dọa được cảm thấy, ảnh hưởng đến hoạt động của người bệnh, có thể kèm theo những ý nghĩ hay hành động có vẻ như quá mức hay vô lý.
Như vậy chúng ta có thể thấy lo âu là một phản ứng tự nhiên của tất cả mọi người mà ai cũng có nhưng nó sẽ trở thành bệnh lý khi mà phản ứng đó quá mức và không kiểm soát được.
Những nguyên nhân nào gây ra rối loạn lo âu hay lo âu bệnh lý ?
Vai trò của stress: stress là nguyên nhân thúc đẩy bệnh xuất hiện, stress có thể rõ rệt nhưng thường chỉ là những sang chấn tâm lý xã hội đời thường, tuy nhẹ nhưng trường diễn.
Vai trò của nhân cách: rối loạn lo âu thường gặp nhiều hơn ở những người có nét tính cách: hay lo lắng, chi ly, cẩn thận... hoặc những người nhân cách yếu.
Vai trò của môi trường và cơ thể: một cơ thể khỏe mạnh, một môi trường tích cực sẽ hỗ trợ tốt cho nhân cách chống đỡ với stress và ngược lại.
Vai trò của yếu tố sinh học: mất cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, dopamine và norepinephrine có thể góp phần gây ra rối loạn lo âu…
Ngoài tra còn một số yếu tố khác như: yếu tố di truyền, sử dụng chất kích thích, vấn để sức khỏe hay tác dụng phụ của một số thuốc cũng có thể gây ra rối loạn lo âu.
Dấu hiệu nhận biết bản thân có đang rối loạn lo âu hay không:
Sợ hãi (lo lắng về bất hạnh trong tương lai, cảm giác “dễ cáu”, khó tập trung…).
Căng thẳng vận động (bồn chồn, đứng ngồi không yên, đau căng đầu, run chân tay, không có khả năng thư giãn)
Hoạt động quá mức thần kinh tự trị (đầu óc trống rỗng, ra mồ hôi, mạch nhanh, thở gấp, khó chịu vùng thượng vị, chóng mặt…)
Sự lo âu-sợ hãi là biểu hiện chính, chủ yếu, nguyên phát dẫn đến phản ứng sợ sệt quá mức.
Các biểu hiện trên kéo dài nhiều tuần, nhiều tháng (thường là 6 tháng)
Vậy làm thế nào để chúng ta đối diện với “lo âu” ?
Đối diện với lo âu đòi hỏi một sự kết hợp của các kỹ thuật và thói quen lành mạnh để quản lý cảm xúc và giảm bớt căng thẳng. Dưới đây là một số phương pháp hiệu quả mà bạn có thể áp dụng:
- Nhận biết sớm
Nhận biết sớm rối loạn lo âu vô cùng quan trọng trong việc kiểm soát và đối diện với chúng, nhận biết sớm rối loạn lo âu là một trong những chiến lược kiểm soát/điều trị rối loạn lo âu. Từ những nguyên nhân hay dấu hiệu ở trên chúng ta có thể nhận biết sớm và đưa ra kế hoạch đối diện với chúng
- Kỹ thuật quản lý căng thẳng
Thiền và hít thở sâu: Thực hành thiền và hít thở sâu có thể giúp thư giãn tâm trí và cơ thể, giảm bớt cảm giác lo âu.
Yoga: Các bài tập yoga không chỉ tăng cường thể lực mà còn giúp giảm căng thẳng và lo âu thông qua các kỹ thuật thở và thư giãn.
- Lối sống lành mạnh
Tập thể dục thường xuyên
Chế độ ăn uống cân đối: Ăn uống lành mạnh với đủ vitamin và khoáng chất có thể giúp cơ thể và tâm trí hoạt động tốt hơn.
- Giấc ngủ đủ và chất lượng
- Quản lý suy nghĩ và cảm xúc
Nhận diện và thay đổi suy nghĩ tiêu cực: Hãy cố gắng nhận diện các suy nghĩ tiêu cực và thay thế chúng bằng những suy nghĩ tích cực hoặc thực tế hơn.
Viết nhật ký: Ghi lại cảm xúc và suy nghĩ của bạn hàng ngày có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây ra lo âu và cách bạn phản ứng với chúng.
- Giới hạn tiếp xúc với yếu tố gây căng thẳng
Giảm thiểu sử dụng mạng xã hội: Hạn chế thời gian sử dụng mạng xã hội và các nguồn thông tin tiêu cực có thể giúp giảm căng thẳng.
Lập kế hoạch và quản lý thời gian: Xác định các ưu tiên và quản lý thời gian hiệu quả để tránh cảm giác quá tải và lo âu.
- Tránh các chất kích thích
Kiểm soát việc sử dụng rượu và chất kích thích khác: Rượu và các chất kích thích khác (caffeine và nicotine, …) có thể làm trầm trọng thêm lo âu và các vấn đề sức khỏe tâm lý.
- Hỗ trợ tâm lý và nhận sự hỗ trợ từ chuyên gia
Trò chuyện với người thân và bạn bè: Chia sẻ cảm xúc của bạn với người mà bạn tin tưởng có thể giúp giảm bớt cảm giác cô đơn và lo âu.
Liệu pháp tâm lý: Tham gia các buổi trị liệu với chuyên gia tâm lý, như liệu pháp nhận thức hành vi (CBT), có thể giúp bạn học cách đối phó với lo âu một cách hiệu quả.
Thăm khám bác sĩ: Nếu lo âu ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của bạn, hãy thăm khám bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Tác giả: Ngô Quốc Khanh
.png)
.jpg)
